تاکسیرانی به عنوان بخش مهمی از حمل و نقل عمومی همواره مورد توجه بوده و بر این اساس «غیرمحرمانه» در این قسمت از برنامه با دعوت از صاحب نظران متعدد، نگاهی متفاوت به تاکسیرانی و مسائل این حوزه داشته و طرح و بررسی مشکلات تاکسیرانی کشور را مد نظر قرار داده است.
به گزارش روابط عمومی شبکه دو، در مناظره «غیرمحرمانه» که جمعه سوم دی ماه ساعت 21 از شبکه دو با حضور مدعوین و مهمانان اصلی به روی آنتن رفت؛ مسعود طبیبی؛ مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی های شهری کشور و مجری پیاده سازی طرح نوسازی ناوگان تاکسیرانی در شهرهای ایران و سید وحید سعادت؛ معاون نوسازی ناوگان ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور به ارائه نظرات و دیدگاه های خود پرداختند.
بر خلاف رویه معمول محمود احمدی افزای؛ کارشناس- مجری برنامه قبل از بیان مقدمه به سراغ حضار در استودیو رفت. حضاری که عمدتا از تاکسیرانان و مدیران تاکسیرانی در سراسر کشور تشکیل شده بودند.
احمدی افزادی سپس به طرح توسعه نوسازی ناوگان تاکسیرانی کشور و رابطه آن با تجربه حضور افراد در صنف اشاره کرد و گفت: بسیاری از شاغلان این حوزه حرفه اصلی خود را تاکسیرانی ذکر نمی کنند شاید به این دلیل است که میزان رضایت صنفی افراد شاغل در این حرفه نسبت به سایر صنوف کمتر است.
مسعود طبیبی؛ مدیرعامل اتحادیه تاکسیرانی های شهری کشور با بیان اینکه دولت امسال برای اتحادیه90 هزار سهمیه مبنی بر نوسازی ناوگان تاکسیرانی قرار داد، افزود: از این تعداد تنها 60 هزار نفر برای نوسازی تاکسی های خود درخواست دادند که شاید به سن تاکسیرانان مربوط باشد. سال هاست که نگاه حرفه ای به این شغل نداشته ایم و تاکسیرانی به عنوان ساده ترین شغل ها و حرفه دوم برای افراد مختلف ذکر می شود.
سید وحید سعادت؛ معاون نوسازی ناوگان ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت کشور نیز به یکی از معضلاتی که به قبل از سال 88 برمی گردد، اشاره کرد و گفت: در آن زمان مسافربران شخصی بیش از تاکسی ها فعالیت می کردند. راه اندازی سریع این حرفه و استفاده از خودروی کارکرده با هزینه کم از جمله دلایل این امر بود. سال 1388 توسط دولت و ستاد مدیریت حمل و نقل و سوخت پروژه ای تعریف شد به نام سامان دهی مسافربران شخصی. به این صورت که رانندگانی که اکثرا نیز سن کمی داشتند در قالب سامانه ای ثبت نام کرده و نوسازی این ناوگان انجام شد. بر این اساس طی آن سال ها توسعه عظیمی در ناوگان تاکسیرانی صورت گرفت.
وی در ادامه افزود: حرفه ای شدن شغل رانندگی تاکسی و آموزش های مختلف کمااینکه هم اکنون در دوره های علمی کاربردی و برخی موسسات در حال انجام است، امری مهم در این زمینه است. دوره های ضمن خدمت یا بدو خدمت با تاکید بر ارتباط عمومی، شناخت افراد و جامعه شناسی به صورت خرد و ... الزامی است. از سوی دیگر ساعت خاصی برای این شغل تعریف نشده، ضمن اینکه وسیله نقلیه ما هم استانداردهای لازم را برای خدمت دهی طولانی مدت ندارد اینها مواردی است که باید به آن توجه شود تا یک شاغل در امر تاکسیرانی به سطح حرفه ای خود برسد.
احمدی افزادی در این قسمت از برنامه گفت: متوسط حقوق یک راننده تاکسی در مقایسه با سایر صنوف چقدر باید باشد تا به رضایت نسبی برسد؟
سعادت پاسخ داد: ممکن است یک راننده تاکسی تا سقف 4 الی 5 میلیون تومان ماهانه کسب کند که با کسر هزینه های این شغل به یک و نیم تا دو میلیون می رسد.
طبیبی نیز افزود: با توجه به سختی این شغل عدد سه میلیون تومان منطقی است اما به دست نمی آید. در هر شغلی اگر عرضه زیاد شود و تقاضا ثابت بماند ارزش آن کار پایین می آید. تمام سازمان های مدیریت و نظارت بر تاکسیرانی و شرکت های مرتبط باید خود را در حل مشکلات دخیل بدانند. متاسفانه حتی بانک ها هم پروانه بهره برداری رانندگان را به عنوان جواز کسب قبول نمی کنند. زیرا به این حرفه نگاه علمی نداریم. اگر طرح نوسازی به هر تعداد موفق به نوسازی تاکسی ها شود، تازه در ابتدای راه قرار می گیریم.
احمدی افزادی مطرح کرد: فکر می کنم جمعیت تاکسیرانان را به خوبی نشناخته اید که 30 هزار نفر برای نوسازی تاکسی های خود مراجعه نکرده اند.
طبیبی پاسخ داد: این نتیجه ای است که اکنون به دست آمده و انتظار آن را داشته ایم. چون وقتی در حرفه ای سنتی عمل می کنیم و رویکرد علمی نداریم باید انتظار چنین وضعیتی را داشت.
سعادت با تاکید بر اینکه ما چندان از عدم مراجعه 30 هزار نفر غافلگیر نشدیم، ادامه داد: از 60 هزار نفری که برای نوسازی متقاضی بوده اند 35 هزار نفر تاکسی جایگزین خود را دریافت کرده اند. عوامل زیادی در این مساله وجود دارد؛ یکی از این عوامل تاثیرگذار عدمِ الزام برای تاکسیرانان در زمینه نوسازی است. اگر در سیستم تاکسیرانی پایش لازم صورت بگیرد بسیاری از تاکسی ها صرفا برای دریافت سهمیه سوخت در پارکینگ قرار نمی گیرند. همچنین بهتر است زمان فعالیت تاکسی ها مشخص شود.
احمدی افزادی اظهار داشت: جامعه تاکسیرانی هنوز آماده این اتفاق نشده است، آیا می خواهید آنها را مجبور کنید؟
سعادت پاسخ داد: حداقل در قضیه نوسازی ناوگان تاکسیرانی حدود یازده سال است که فعالیت دارم، می توانم بگویم در این زمینه وام های کم بهره تا 6 و 9 درصد هم داشته ایم که استقبال نشده است. آیا این پروژه ها صرفا با اهرم های تشویقی قابل انجام است؟
طبیبی با بیان اینکه من هم اعتقاد دارم که با ایجاد یک فضای کاری مناسب می توان رانندگان را به نوسازی ترغیب کرد، افزود: در ابتدای طرح نوسازی؛ یکی از تعهدات ما نسبت به ایران خودرو این بود که پنجاه درصد پژو و پنجاه درصد سمند وارد این ناوگان کنند. دیده شد که 85 درصد از رانندگان به دنبال خرید پژو و 15 درصد متقاضی سمند شدند. شاید به این دلیل باشد که علی رغم مطلوبیت های ایمنی پژو، هزینه نگهداری سمند بیشتر است. بنابراین متقاضی از رفاه خود می گذرد تا مبلغ کمتری هزینه کند. از طرف دیگر شاخص روآوری به طرح نوسازی در کلان شهرها که درآمد بیشتر است، بیشتر از شهرهای کوچکتر بود و پرداخت سود 16 درصد را پذیرفته بودند.
وی افزود: شغل رانندگی چندان اقتصادی نیست. اینکه می گویند تاکسی ها در هوای بارانی به دنبال مسافر دربستی می گردند باید ریشه های اجتماعی آن را جست.
احمدی افزادی بیان کرد: آیا ممکن است نوسازی ناوگان تاکسیرانی اولویت تاکسیرانان نباشد؟
طبیبی پاسخ داد: تا زمانی که افراد کاربلد در جایگاه خود نباشند این اتفاقات می افتد. شما ببینید حضور متخصصان حمل و نقل در شغل های دیگر چقدر است؟ اینکه برخی هزینه ها را مثال می زنند، مگر سایر مشاغل هزینه بیمه پرداخت نمی کنند؟
احمدی افزادی عنوان داشت: درست است اما به صورت روزانه کسی به جای یک کارمند پشت میزش نمی نشیند اما هر روز بسیاری افراد، ماشین شان را برای مسافرکشی بیرون می آورند.
طبیبی در توضیحی بیشتر افزود: درست است، پس باید برای این رقابت که بخشی دست ما و بخش دیگر آن دست سازمان های دیگر است کاری کنیم. یک راننده می تواند یک راننده کمکی معرفی کند تا در زمان های بیشتری از ماشین خود درآمد کسب کند. بسیاری از متقاضیان طرح نوسازی کسانی هستند که راننده کمکی معرفی نکرده اند و ما وظیفه داریم برای پرداخت 570 هزار تومان قسط شان آنها را یاری کنیم. یکی از راهکارهای کمکی می تواند این باشد که رانندگان خوب و پرستاره در سایتی اعلام شوند و اینگونه رانندگان به داشتن کیفیت بیشتر در کار ترغیب شوند.
مدیرعامل تاکسیرانی شهریار از میان حضار بیان داشت: به نظرم بحث به صورت غیرکارشناسی پیش می رود. رانندگی تاکسی به عنوان یک شغل تعریف نشده است. وسیله نقلیه ای در اختیار افراد قرار داده می شود و سپس به صورت آزاد کار می کنند تا درآمد کسب کنند. قیمت سوخت حدود 10 برابر افزایش داشته است. علاوه بر آن هزینه لاستیک، تعویض روغن و ... باید در تعیین نرخ کرایه تاکسی در نظر گرفته شود. ادامه این رویه موجب فرسودگی ناوگان تاکسیرانی می شود. راننده ما در کنار افزایش هزینه ها باید ماهانه 570 هزار تومان قسط پرداخت کند به این دلایل است که طرح نوسازی ناوگان شکست می خورد. با اقدامات الزام آور فقط راننده، ماشین را برای فروش می گذارد چون نمی تواند هزینه ها را پرداخت کند، از آن طرف خرید و فروش را ممنوع کرده اند.
سعادت بیان داشت: آمار 120 هزار تاکسی فرسوده مورد تردید است. زیرا این پلاک ها شامل خودروهای برون شهری هم می شود که مربوط به سازمان تاکسیرانی نیست. 96 هزار تاکسی فرسوده داشتیم که 6 هزار دستگاه آن مشمول فرسودگی نشد. در ادامه پروسه، سن فرسودگیِ 10 سال برای تاکسی را کاهش دادیم و فرسودگی فنی را برای خودروهای 5، 6 ساله هم اضافه کردیم. حتی برای خودروهای سانحه دیده هم تعریفی در سامانه داشتیم. وام های آزاد خودرو قابل مقایسه با قیمت های این طرح نیست و حتی به سمت کاهش بیشتر هم در حرکتیم اما آیا صرفا ابزارهای تشویقی موثر است؟
او ادامه داد: اگر یک تاکسی از پارکینگ خود خارج نشود و صرفا به صداقت افرد اعتماد شود، هیچ سامانه ای هم برای پایش این مورد نباید وجود داشته باشد؟ چگونه متوجه می شویم راننده تاکسی پشت فرمان ماشین خود نشسته است یا ماشین را به صورت غیرقانونی به فرد دیگری اجاره داده؟
یکی از حضار به این مساله اشاره داشت که ستاد مدیریت سوخت می توانست از نقش حاکمیتی خود بیشتر و بهتر استفاده کند و سود تسهیلات بانکی و خودروساز را کاهش دهد.
سعادت پاسخ داد: آن طور نیست که طبق دستوری بتوان نرخ سود تسهیلات بانکی را کاهش داد. تخفیف خودروساز نیز نکته خوبی بود. در این زمینه باید بگویم هزینه 16 درصد سود نیز در حقیقت 22 تا 23 درصد بوده که به این مقدار کاهش یافته است. یعنی 7 درصد مابه التفاوت کاهش نرخ سود توسط هماهنگی بین بانک و خودروساز انجام شده است.
او در ادامه با اشاره به یک بند قانونی، تصریح کرد: «خریداران مشمول طرح نوسازی ناوگان خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی به منظور بهره مندی از تسهیلات بانکی تا پایان سال 95 از شرط عدم بدهی غیر جاری و چک برگشتی مستثنی می باشند. طرح مذکور در خصوص خودروهای مختلف زیر نظر کارگروه کاهش آلودگی هوا اجرا می شود.»
سعادت در توضیحی بیشتر افزود: یکی از مشکلات رانندگان همین چک برداشتی یا عدم تایید جواز کسب از سوی بانک بوده است. بخشی از این 60 هزار نفر نیز به این دلایل ثبت نام نکرده اند. راننده خودروی فرسوده نمی تواند بگوید چون شرایط پرداخت وام ها برای من ایجاد نشده محق هستم از خودروی فرسوده استفاده کنم. زیرا به خطر انداختن شهروندان با عوامل ناایمنی و آلودگی هوا از تبعات این اتفاق است.
طبیبی با بیان اینکه تاکسی ها اولویت دارترین وسیله ناوگان حمل و نقل عمومی از نگاه دولت بوده اند، ادامه داد: بنابراین از این حیث بخشی از ناوگان را نوسازی کرده ایم. اکنون کسانی وارد این ناوگان شده اند که باید به فکر آنها باشیم. در کنار همه اتفاقاتی که در خصوص این طرح رخ داده، اکنون 35 هزار ماشین نو در این عرصه داریم. بالا بردن درآمد و کم کردن هزینه ها از راهکارهایی است که می توان برای افراد تازه وارد به این حوزه اندیشید. تاکسیرانی می توانست سهم بسیار مهمی در سرویس دانش آموزان داشته باشد، در حوزه گردشگری و ... هم همین طور. رویکرد ما مطالبه از دیگران است در حالیکه می گویم باید از خودمان شروع و کار تعریف کنیم.
یکی از مدیران بخش خصوصی در امر تاکسیرانی از میان حضار بیان داشت: این طرح از بهمن سال 94 آغاز و تصمیمات اجرایی از اردیبهشت و خرداد امسال شروع شد. خودروساز، بانک و بدنه دولت در این بازه زمانی به توافق رسیدند. چک برگشتی، نداشتن ضامن معتبر، نداشتن بدهی معوق و ... مشکلات عدیده ای بود که باعث شد برخی از ادامه طرح بازماندند.
او ادامه داد: ستاد مدیریت سوخت می توانست شعبات بیشتری را در اختیار این طرح قرار دهد نه اینکه یک محل را به صورت انحصاری برای این کار تعریف کند. یک مرکز اسقاط ظرفیت مشخصی دارد. فکر می کنم می توان با کاهش هزینه ها و تامین قطعات (با ارائه یک کارت که مایحتاج سالیانه اش را به صورت قسطی تهیه کند) شرایط را برای تاکسی دار بهتر کرد.
طبیبی بیان داشت: کدام شهرداری مستقل از دولت طرح های نوسازی را انجام داده است؟ باید حق مطلب را ادا کرد. دولت طرح نوسازی ناوگان را در میان سایر وسایل حمل و نقل عمومی در اولویت قرار داد. سه بانک عامل و دو شرکت خودروساز را درگیر این قضیه کرد. قبول کنیم این بهترین شرایط نیست اما با وضعیت موجود باید چه کرد؟ چگونه کرامت بیشتری به راننده تاکسی داد؟ خدماتی مثل طب تاکسی برای بیماران ترخیص شده از بیمارستان ها و ... باید ارائه شود تا زمینه بهتری برای فعالیت این بخش از حوزه کسب و کار ایجاد شود.
یکی از حضار از تحت پوشش بیمه قرار گرفتن افراد تازه وارد از سال 93 سخن گفت.
طبیبی افزود: دولت برای یک سهمیه مشخص بیمه مشخص کرده، همان زمان و در اعلام این اسامی کسانی بودند که از تسهیلات بیمه ای مخصوص رانندگان استفاده می کردند، اما راننده نبودند. می توان یک سامانه یکپارچه ایجاد کرد و پروانه های بهره برداری تاکسیرانان را در آن قرار داد تا کارکرد افراد مشخص شود. اینگونه از 20 تا 30 درصد کسانی که مشمول این بیمه شده اند کسر و در اختیار افراد تازه وارد قرار خواهد گرفت.
سعادت نیز افزود: بهبود ساختار اداری و پایش نحوه کارکرد تاکسیرانان به بهتر شدن وضعیت کمک می کند. ضمن اینکه اقتصادی کردن این شغل و بیمه تاکسی دارها در قالب شرکت های تخصصی حمل و نقل در همه شهرها امکان پذیر است. حرکت به این سمت و ایجاد نظارت پاسخگو و در سطح کوچکتر نسبت به نظارت بالاتر از جمله راهکارهای موجود است.
احمدی افزادی در پایان بیان داشت: به نظر می رسید بحث توسعه و گسترش نوسازی ناوگان تاکسیرانی در اولویت باشد اما پیش از آن تکریم جایگاه تاکسیرانان مطرح است. اینکه به شرایط مطلوبی در این شغل برسیم که در این زمینه باید دستگاه هایی به فکر هویت بخشی به شغل رانندگان تاکسی وجود داشته باشند.
گفتنی است مستند مناظره «غیر محرمانه» به تهیه کنندگی علیرضا عاصم یوسفی و اجرای محمود احمدی افزادی با روایت مهدی بابایی کاریست از گروه امور اجتماعی که پنجشنبه و جمعه هر هفته ساعت 21 از شبکه دو به روی آنتن می رود و بازپخش آن شنبه ساعت 13:30 خواهد بود.