شبکه دو /
شبکه دو /
چشم اندازهای نو در بلندای الوند
گفتگو با محمد رضا جعفری جلوه مدیر شبکه دو سیما
1-امسال کرونا شرایط عادی تولید و پخش شبکه ها را دچار تحول کرد، با وجود این در ماه رمضان امسال کنداکتور رنگینی از شبکه دو دیدیم و گویا برنامه‌های جدید در شبکه دو در حال تولید است. اگر یک مقدار توضیح بفرمایید راجع به این برنامه ها و اتفاقات جدید شبکه سپاسگزار خواهم شد.
به نام خدا. با آرزوی توفیق در طاعات و عبادات برای همه دلبستگان رمضان المبارک به ویژه شب های قدر که سپری شد و انشاءالله که پربار و پرثمر بوده باشد و دریافت کافی و وافی از این ایام و لیالی برای مردمان خوب سرزمینمان حاصل شده باشد و نیز تبریک عید سعید فطر به همگان به ویژه در این شرایط سختی که با یک همه‌گیری در جهان روبه‌رو هستیم. این بیماری سخت و عجیب نوظهور که تجربة سهمگینی برای مبتلایان ایجاد می‌کند و عوارض متعدد و متکثر اجتماعی و اقتصادی و حتی فرهنگی در ابعاد مختلف مادی و معنوی در زندگی انسان داشته و دارد. به هر حال ایام پرکاری را در شبکه دو سپری کردیم در این دو سه ماه گذشته در زمستان 98 و در بهار 99. ما هم به عنوان شبکه دو و هم به عنوان جزء و عضو و بخشی از کلیت صدا و سیما و کلیت رسانه در تکاپو بودیم برای تولیدات بهتر و توفیقات قابل اعتنایی هم داشتیم، در زمستان 98 درخشش سریال «از سرنوشت» که یکی از آثار خوب و ارزشمند سالهای اخیر تلویزیون بود و اخیراً هم که در سال 99 این تجربه تداوم پیدا کرده با «بچه مهندس 3» که توانسته در اوج توفیق با مخاطب خودش پیوند بسیار خوبی برقرار کند و امیدواریم این توفیق همچنان مستمر باشد البته دورنما هم این را به نحوی نشان میدهد امسال بهار خاصی را گذراندیم. نوروز متفاوتی را سپری کردیم. در ابعاد مختلف کار رسانه سخت و پیچیده بود و هست. رسانه باید فشارهایی را که بر فضای ذهنی و عاطفی مردمی که گرفتار این همه‌گیری هستند و عوارض متعدد آن را لمس می‌کنند، جبران می‌کرد. کاری که بار آن بیش از همه دستگاه‌ها بر روش رسانه بوده است. الحمدلله در این زمینه با همه مضایقی که وجود داشت و سختی‌های کار، رسانه هم تمام قد تلاش کرد و ما هم به سهم خودمان در شبکه دو توانستیم نوروز متنوعی را سپری کنیم. و در ادامه با دست خیلی پرتری وارد ماه مبارک رمضان شویم. رمضان امسال شبکه دو بسیار متفاوت از سالهای گذشته خودش بود. جدول پخش بسیار رنگین و متنوع و محترمی مشحون از برنامه‌های متناسب و ارزشمند از گروه‌های مختلف ، داشت. یک جدول پخش وزین و متوازن و متنوع از آغازین ساعات سحر تا نیمه شب، گواه تلاش بسیار و گسترده و کیفی همکاران برنامه‌ساز ما در ارائه برنامه‌های تازه، متین و متفاوت با طعم‌های خاص خود که عناوین آن هم قابل ملاحظه و ملموس بود. ما برنامه سحرگاهی خاص خودمان را داشتیم، «پگاه عاشقی»، این برنامه با فاصله ای پیوند می خورد با برنامه موفق و صبحگاهی «در انتهای الوند» که امروز یکی از بهترین برنامه‌های صبحگاهی سیماست و اقبال مخاطب عام و خاص به ویژه دست‌اندرکاران و مسئولان که خودخواسته به سمت این برنامه می‌آیند، گواه آن است. صبح‌گاهمان با چند برنامه دیگر تکمیل می‌شد تا نیمروز. باکس تکرار سریال شبانگاهی ما، همین سریال بچه مهندس، یکی از برنامه‌های خوب صبحگاهی بوده است. یکی دو سالی است توفیق داریم از طبس، از استان خراسان جنوبی، جزء خوانی قرآن را از امامزاده حسین بن موسی الکاظم که بقعة ایشان آن خطه را مزین کرده پخش کنیم که یکی از بهترین جزء خوانی های قرآن از مراکز استانهاست. فرصت پخش بار دوم برنامه جذاب و مفرح «بچه محل» که نخستین پخش آن عصرگاه است، در نیمروز رخ میدهد. این کنداکتور در ایام ماه مبارک همینطور متنوع و متفاوت پیش می‌آمد. تا سخنرانی استاد انصاریان که مثل همه سالها جزو پرمخاطب‌ترین سخنرانی‌های مذهبی است. اولین برنامة عصرگاهی ما «آدم‌های خوب شهر» است. از گروه خانواده که یکی از برنامه‌هایی است که من ادای احترام ویژه‌ای به آن دارم، با اجرای خوب آقای احمدزاده عزیز که انصافاً ارتباط مؤثری را با مخاطبین گرفته‌اند و به لحاظ موضوعی و حیطه مفهومی، دربرگیرنده بهترین مفاهیم مورد نیاز مخاطب امروز در ماه خدا و در این ایام که مسئله تعامل و تعاضد و دستگیری و نوع‌دوستی به عنوان نیاز اول در جامعه موج می‌زند، این برنامه به شکل گزیده با برجسته‌ترین نیکوکاران به گفتگو نشست در قاب دلپذیری آنها را معرفی کرد. بلافاصله بعد از این برنامه مجموعة خوب نمایشی طنز و مفرح «بچه محل» را داریم که امسال در شرایط موجود با همه مضایقی که در تولید به دلیل شرایط کرونایی تحمیل شده بود، توانست در همه ابعاد موفق شود و خودش را به آنتن برساند. اولین پخش این برنامه در یک تایم 45 تا 50 دقیقه‌ای در این ساعت است . پس از این برنامه ما در آستانة افطار برنامه مکث را داشتیم که تجربه جدیدی است. تجربه ای فاخر و آبرومند. با ساختار خوب و تنوع در اجرا و با انتخاب‌های دلپذیر نسبت به سوژه‌های متناسبی که برای مخاطب می‌تواند روایت آنها، روایت دلپذیرترین ابعاد زندگی و در عین حال عبرت‌آموزترین ها باشد. این برنامه هم توانسته جایگاه خوبی را نزد مخاطبین داشته و اعتبار خودش را به سهم خویش به رخ بکشد.
بعد از خبر 20:30 می‌رسیم به آستانه ساعت 21:30 و سریال بسیار موفق «بچه مهندس» که به باور من یکی از غنی‌ترین سریال‌های سیما در سالهای اخیر به لحاظ مفهومی و مضمونی و بار اخلاقی و معنوی و قدرتمند در اجرا و توانمند در تولید بوده و واقعاً باید دست مریزاد گفت به تیمی که در تهیه و کارگردانی و فیلمنامه توانستند این مجموعه خوب را شکل دهند. این سریال کماً و کیفاً سریال موفقی است. هم آمار بسیار خوب و بالای مخاطبین از نظر کمیت و هم کیفیت قضاوتها و برداشتهای عمومی و اظهارنظرهای خواص که در بارگذاری‌های مختلف در فضای مجازی و در کانال‌های گوناگون و در خبرگزاری‌ها و در حیطه‌هایی که به نحو حرفه ای به نقد آثار می‌پردازند. سریال بچه مهندس از بهترین‌هایی است که این روزها در سیما عرضه می‌شود و گل برنامه‌های شبکه دو هم در ماه رمضان بود و هست. این سپری می‌شود تا آخر شب و برنامه «شبگرد» که در نوع خودش تجربة دومی است پس از برنامه «شبگشت» که در این ساعت با اجرای عزیزمان جناب آقای سلوکی ارائه شده. این برنامه هم با محوریت ایشان یک گپ و گفت متفاوت و در عین حال دلپذیر با طیفی از شخصیت‌های علمی، فرهنگی اجتماعی و سیاسی است حاوی شکل متفاوتی از یک گفتگوی جذاب و سیال در آخر شب. در ادامه می رسیم به مناجات خوانی که امسال همچنان توفیق داشتیم از مشهد مقدس آن را تقدیم مخاطبان کنیم. پس از آن هم بار دیگر برنامه پگاه عاشقی پخش می شد. و سحری دیگر و روز از نو و روزی از نو.
2-و گویا پس از ماه مبارک رمضان علاوه بر حیطة برنامه ای تغییراتی هم در شبکه دو در راه است؟
در چنین شرایطی برای کیفیت افزایی و تحول، جنس دیگری از حرکت در شبکه دو دنبال شده. هم در زمستان 98 در آستانه سال جدید و هم در بهار 99. در همین ایام به ضرورت ما آرایش جدیدی را در عرصه مدیران شبکه تجربه می کنیم. در راستای افزایش کارآمدی، قابلیت و اثربخشی در اصلی ترین کاری که بر عهده ماست، یعنی برنامه سازی، تحولات مدیریتی، بست ساختاری، ایجاد متوازن و متناسب و به ضرورت گروه های تازه که نخستین اقدامات در این عرصه در آغاز زمستان 98 پس از شرایطی که به واسطه فوت ناگهانی مدیر پخش وقت شبکه دو جناب آقای محسن کلاهدوز پدید آمد و مدیریت جدید پخش شبکه دو جناب آقای رحمان قهرمان زاده مستقر شدند. نیروی جوان و پرتلاشی که تجارب خود را در عرصه پخش و نظارت پیش تر سپری کرده بود.
در همین ایام و همزمان تغییر و تحولی در حیطه روابط عمومی شبکه دو داشتیم. جناب آقای سعید دیبایی که در این عرصه زحمت می کشیدند، ادامه راه را با ما در کسوت مشاوره سپری می کنند.
و سرکار خانم ندا عابد که از همکاران قدیم و پرتوان ما از گذشتة دور در این شبکه و دیگر شبکه‌ها بودند، مسئولیت مدیریت روابط عمومی شبکه را عهده‌دار شدند، ایشان البته همزمان مسئولیت پیام‌نمای شبکه را عهده دار دارند. پیام نمای شبکه دو یکی از منحصربه‌فرد ترین و قابل‌ترین پیام‌نماهای سیما است. و جالب است که بدانید در نظرسنجی‌هایی که از سوی روابط عمومی سازمان ارائه می‌شود، جزو معدود پیام‌نماهایی است که مخاطب نسبت به برنامه‌ها و بخش‌های ارائه شده در این پیام‌نما درخواست‌ها، تشکرها و مطالباتی دارد، به هر حال ایشان عهده‌دار روابط عمومی شبکه هم شدند و این مسئولیت را به خوبی دنبال می‌کنند. با این تحولات و تغییرات ما وارد سال 99 شدیم، اما نیاز شبکه به تحول به همین جا ختم نمی‌شد. این تغییرات می‌بایست در بخش‌های دیگری هم تداوم پیدا می کرد. تحول در مدیریت تولید و فنی شبکه که در این عرصه با هماهنگی جناب آقای مهندس عظیمی رئیس محترم مرکز تولید و فنی سیما، جناب آقای مهندس محفوظی وارد حیطة مدیریت تولید و فنی شبکه دو شدند. تولید فنی در شبکه دو یکی از تولید فنی‌های مهم سیماست. به لحاظ اینکه شبکه دو یکی از مراکز اصلی تولید در سیما بعد از جام جم، به سبب وجود استودیوهای متعدد و امکانات و تجهیزات است و کسی که در این حیطه قرار می‌گیرد جایگاه خاصی را احراز می‌کند. ایشان جایگزین جناب آقای یداللهی که پیش از این عهده‌دار این فعالیت بودند،
شده اند. ضمن تشکر از جناب آقای یداللهی، به ایشان خیرمقدم می‌گوییم. تغییر دیگری که باید از آن یاد کنم ایجاد دوباره گروه معارف در شبکه دو است. اما در گذشته دورتر این گروه در شبکه وجود داشت. اما در مقطعی احساس شد که برنامه‌های این گروه می‌تواند در گروه اجتماعی و فرهنگی تجمیع بشود . امروز نیازهای شبکه، اقتضای این تجدید حیات را دارد و لذا ما دوباره گروه معارف اسلامی را در میان گروه‌های شبکه دو خواهیم داشت. سرپرستی این گروه بر عهده جناب آقای محمد بی‌طرف از مشاوران مدیریت شبکه خواهد بود که سالهاست به نحوی نمایندگی شبکه در شورای معارف سیما را داشته اند. بر این باید اضافه کنم تحولی را که در حال سپری کردن آن در گروه اجتماعی شبکه هستیم. امروز در شبکه یکی از پربارترین دوران‌های فعالیت در این گروه را تجربه می‌کنیم. از جمله برنامه‌های متین و متنوعی که در این گروه شکل گرفته اند، این درحالی است که در چند ماهة اخیر مدیریت گروه اجتماعی و فرهنگی شبکه به صورت سرپرستی توسط مدیریت طرح و برنامة صورت پذیرفته است.
براساس این تجربه موفق ما بر آن شدیم که ایشان را زین پس در گروه اجتماعی متمرکز کنیم یعنی جناب آقای دکتر میدانچی حالا دیگر به نحو مؤثرتر مدیریت گروه اجتماعی را بر عهده خواهند داشت و کارها و برنامه های خوبی که من در بخش اول اشاره کردم دنبال خواهند کرد. برنامه صبحگاهی و شبانگاهی در انتهای الوند و برنامه های شبگرد، با هم برای هم و مکث که برخی تجربه های رمضانی این گروه هستند. و طیفی دیگر از برنامه های جدید و متفاوت همچون ایرانیش و محاکات که در دستور کار این گروه است و انشاءالله دنبال خواهد شد. طبیعتا در طرح و برنامه شبکه نیز ما عزیز دیگری را در صحنه خواهیم دید و این هم خود از تغییرات و تحولات پیشاروی است. تغییر و تحولی هم در گروه دانش و اقتصاد شبکه داشته ایم. در این زمینه نیروی تازه واردی به صحنه مدیریت شبکه ورود خواهند کرد. جناب آقای رضا ابراهیمی که در کسوت تهیه کننده، مجری و برنامه ساز، سالیان متمادی فعالیت های خوبی در صدا و سیما داشته اند و به لحاظ فنی و علمی هم تجربه های خوبی را در حوزه فنی و نیز کارشناسی مدیریت رسانه در دانشکده صدا و سیما سپری کرده اند. و نشریه وزین علمی و فنی موج را سردبیری می کنند. ایشان را ما در گروه دانش و اقتصاد خواهیم داشت. و همکارمان سرکار خانم محمدزاده هم در حیطه های مکمل ما را همراهی خواهند کرد. و آخرالامر ایجاب می کند که از انتصاب آقای ترابی یاد کنم که مدت هاست به عنوان مشاور مدیریت شبکه مدیران و همکاران را همراهی می کنند.
3- برنامه شبگرد، در مسیری که در این یک ماه طی کرد، طیف متفاوتی از مهمانان را دعوت کرد. از افراد سیاسی مثل اقای موسوی سخنگوی وزارت خارجه گرفته تا آقای محسن هاشمی رئیس شورای شهر و چهره¬های اجتماعی و نیز سایر افرادی از این دست و گاهی هم بازیگران و ورزشکاران میهمان شبگرد بودند. اما در این دو سه برنامه ای که افراد سیاسی یا دارای مناسب دولتی دعوت شدند. شبگرد توانست طیف گسترده‌ای از توجه را هم در بین مخاطبین و هم در بین رسانه‌های مختلف جلب کند. و این یک قابلیت می‌سازد برای این برنامه که به همین ترتیب جریان سازی کند. آیا قرار هست که شبگرد در شبکه دو باقی بماند و با توجه به ساعت پخشش که بعد از اخبار 22:30 است، بتواند سکان هدایت یک فضای جریان ساز را در شبکه به عهده بگیرد؟ و بیشتر از همین نوع مهمانان دعوت کند و یک فضای اجتماعی و سیاسی را ایجاد کند در گفتگوهایش، آیا شبگرد همین راه را با میهمانان متنوع ادامه میدهد؟
ما شبگرد را به عنوان یکی از برنامه‌های موفق آخر شبی در ساعات پایانی شب پس از آخرین بخش خبری به مخاطبان عزیزمان تقدیم کردیم، این برنامه موفق بود انشاالله در جدول پخش بعد از ماه مبارک رمضان هم شبگرد را خواهیم داشت. البته در این شب ها هر شب این برنامه تقدیم می‌شد اما پس از ماه مبارک یک تا دو شب در هفته پخش خواهد شد مثل برنامه مکث و این برنامه ها تکمیل می‌شوند با چند برنامه جدید و متفاوت آخر شبی که در مرحله تولید و آماده‌سازی هستند و انشاءالله به تدریج به جدول پخش افزوده خواهند شد. شبگرد تجربه قابل اعتنا و قابل احترامی است. و اینکه توانسته طیفی از چهره‌ها را به صحنه بیاورد و میزبانی کند. و با آنها به یک گفتگوی دلنشین و صمیمی بنشیند. و در قالب این گفتگوهای متفاوت قدری از آن فضای سلبریتی زده فاصله بگیرد. چهره‌ها صرفاً چهره‌های هنری و یا ورزشی نباشند. (هرچند آنها هم چهره‌اند اما فقط آنها نیستند.) طبیعی است که ما چهره‌های اجتماعی و سیاسی بسیار متنوع و گسترده‌ای داریم که باید بلد باشیم برای آنها در ذهن و روح مخاطبمان جایگاه شایسته ای فراهم سازیم. بنابراین برنامه در این زمینه ادامه راه خواهد داد. با همین سیاق و همین نگاه. طبیعی است که زین پس در شرایط عادی و بیرون از شرایط خاص ماه مبارک هستیم، و این اقتضائات خاص خودش را خواهد داشت. اما طیف میهمانانی را که دعوت می‌کنند انشاءالله با همین آهنگ دنبال خواهد کرد و خود این یک دستاورد است که ما بتوانیم همدلی بیشتری را در کشورمان و در سرزمین و جامعه‌مان بین اقشار مختلف فراهم کنیم. بین همه آنهایی که درک مشترک و درد مشترک و مقصد مشترک دارند و نسبت به سرنوشت کشور و جامعه و نظام و همچنین سرنوشت فرهنگ اصیل این سرزمین دارای دلبستگی جدی هستند و عزم‌های نزدیک به هم دارند که می‌بایست این رسانه بازتاب دهنده آنها باشد.
4-در حال حاضر همه در جهان در مورد دوران پس از کرونا و تغییر سبک و فضای زندگی در سطح دنیا صحبت می کنند و متفکران در سراسر دنیا اظهارنظرهای متفاوتی در این مورد دارند. شما نقش رسانه را در این دوران خاص و پس از تغییرات ناگزیری که این بیماری در نحوه زیست انسان به وجود آورده چطور میبینید؟
بشر با یک «مشترک» به شدت اثرگذار در همه جهان روبروست. حادثه‌ای واقعی و بیماری که همه انسانها را در شرق و غرب عالم در شمال و جنوب به صورت یکسان به چالش کشیده و آنها را به رفتارها و آیین‌واره‌‌های رفتاری مشابهی کشانده. بشر دارد به سمت دردهای مشترک، آسیب‌های مشترک و تو گویی راه‌حل‌های مشترک حرکت می‌کند. جهان دارد آرام آرام توانایی و ناتوانی خودش را به شکل بسیار برجسته و محسوسی به مشاهده می‌نشیند به ویژه ناتوانی خودش را. علی‌رغم همه داعیه‌هایی که داشته و همة سرمایه‌هایی که به زعم خودش اندوخته و همه قابلیت‌هایی که به عنوان پشتوانه گردآورده. اما همه اینها تو گویی رنگ باخته، اقتصاد به چالش کشیده شده، سرمایه¬هایی که دیگر در جایگاه خودش نیست. قابلیت‌های مادی بی فروغ. معنویات به انحاء مختلف میدان بروز و ظهور پیدا کرده. طیفی از معنویات. کسانی به ناتوانی خود و به توانایی قادر متعال اعتراف کردند که قرن‌ها کوشیده بودند از او فاصله بگیرند و او را پایان یافته تلقی کنند! انسان دارد درد مشترک را تجربه می‌کند و به نحوی به راه حل مشترک فکر می‌کند. و راه حلی که از او یک آداب جدید و زندگی جدید و متفاوتی را انتظار دارد و به تعبیری بر او استوار یا تحمیل کرده. از دیگر رخدادهایی که حاصل این اتفاق است این که در عرصة رسانه‌ای یک آرایش جدید در حال شکل‌گیری است. دیر زمانی است که رسانه‌های دیجیتال و فن‌آوری‌های جدید ارتباطی و فضای مجازی وارد زندگی انسانها شده بود اما در این مقطع در شکل بسیار وسیع و گسترده و عمیق تری توانست ورود کند. لذا اگر رقابت فن‌آوری‌های جدید با رسانه‌های پیشین، یعنی رادیو و تلویزیون، یک دو دهه‌ای مطرح بود امروز این رقابت و این همزمانی در قالب چالشی بسیار سنگین‌تر و جدی‌تر مطرح است. از سوی دیگر وقتی فاصله‌گذاری اجتماعی و فیزیکی مطرح و به ضرورت تحمیل می‌شود جمعیت خود را از فضای حقیقی به فضای مجازی می‌برد. انسانها در فضای مجازی به هم پیوند می‌خورند. یعنی ارتباط حقیقی جای خودش را به ارتباط مجازی میدهد. این یک حیات متفاوت فضای مجازی است، یک دوره جدید. قبلا فضای مجازی تشدیدکننده فردیت و عامل جدایی و تجزیه و تفرد بود حالا عامل تجمیع و ترکیب! و حتی تجمع مثل آنچه در روز قدس رخ داد! به نظرم این یکی از مهمترین چالش‌هایی است که رسانه با آن روبروست.
5-در کوتاه مدت برای رسانه و به خصوص شبکه دو چه پیش‌بینی دارید؟
ما خیلی سریع‌تر از گذشته می‌بایست و می‌باید خلأ‌ها را پر کنیم و خودمان را در فهم، هم آوا شدن و راهبری توانمند کنیم. این رقیب اگر دیروز به عنوان یک عامل مؤثر در تقویت فردیت و جداسازی جمعیت‌ها تعبیر می‌شد امروز اتفاقاً به یک فرصت برای تجمیع دوبارة افراد بدل شده است. این تهدید در حال تبدیل شدن به یک فرصت است. از طرفی گفته می‌شود جهان پس از کرونا جهانی است که حرف اول را در آن فناوری‌های جدید ارتباطی و دولت‌های الکترونیک خواهند زد. در کشورخودمان هم ما داریم مشاهده و ملاحظه می‌کنیم که این روند دارد طی می‌شود. همراهی و هماوایی رسانه با این آهنگ از لوازم کار است و البته تجهیز شدن رسانه به بهترین شیوه‌های تولید و ارائه برنامه‌های متنوعی که باید بار طیف وسیعی از حیطه‌های آسیب دیده و در حاشیه افتادة دستگاه‌های سرگرمی ساز و پر کنندة اوقات فراغت و ارائه¬کنندة همزمان آموزش‌های مختلف رسانه‌ای را به دوش بکشد، با تولید و پخش برنامه های جذاب و متنوع برای مردمی خسته و از بیماری و عوارض گوناگون رسته همة اینها بالاخره اتفاقاتی است که در پیش است و ما هم در شبکه دو باید با آنها همسو و همسان شویم.