توضیح مرحله به مرحله راهاندازی یک کسب و کار
یوسف بچاری، یکی از تهیه‌کنندگان مسابقه «کار و پله» درباره شکل‌گیری این مسابقه تلفنی توضیح داد: در «کار و پله» روال طبیعی شکل‌گیری راهاندازی یک کسب و کار برای مخاطب نوجوان مرور می‌شود. از مرحله پیاده کردن ایده تا تشکیل گروه، سرمایه‌گذاری، بازاریابی، تبلیغات و همه مراحلی که یک کسب و کار نوپا به شکل طبیعی باید طی کند در قالب یک بازی و رقابت سرگرم‌کننده برای مخاطب توضیح داده می‌شود.
وی درباره پرورش اندیشه‌های نوجوانان افزود: در برنامه به این نکته اشاره می‌شود که برای اجرایی کردن اندیشه‌ها می‌توانید به مراکزی مثل پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و ... مراجعه کنید. همچنین می‌توانید گروه تشکیل دهید و کارتان را به صورت گروهی را دنبال کنید . اینکه الزاما گروه تشکیل دادن یک کار عجیب و غریب نیست و اگر بخواهید کاری را شروع کنید حتما نباید سرمایه هنگفتی داشته باشید، نوآفرینی (استارت‌آپ) ویژگی‌اش این است که کار را ساده و در جمعی دوستانه شروع می‌کنید و وقتی به طرحی جذاب رسیدید وارد مرحله جذب سرمایه و ... می‌شوید که فرآیندی جداگانه دارد. سعی می‌کنیم بچه‌ها را با این مفاهیم آشنا کنیم تا غول راهاندازی کسب و کار برایشان بشکند.
بچاری در توضیحی بیش‌تر درباره لزوم تولید این مسابقه افزود: جریانی به وجود آمده که خیلی به مدرک‌گرایی اعتقاد ندارد، اینکه همه حتما باید به دانشگاه بروند و مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد بگیرند و دکتر و مهندس شوند دیگرجایگاه قبلی را ندارد. در دنیای امروز مهارت‌افزایی، یادگیری و راهاندازی کسب و کار بسیار مهم شده؛ هر چند که در این مسیر هم مطالعه و دانش‌افزایی برگ برنده را به کارآفرین می دهد، ولی در حال گذار از دوران مدرک‌گرایی به معنای عام آن هستیم. راهاندازی کسب و کارهای شخصی که گاهی می‌تواند تبدیل به مجموعه‌ای عظیم شود، امروزه در جایگاه نخست ایستاده‌است.
این تهیه‌کننده درباره انتخاب شرکت‌کنندگان و سطح توانایی و دانش آن‌ها افزود: ما شرکت‌کنندگان را از طریق فراخوان شبکه دو انتخاب کرده‌ایم. شرکت‌کنندگان ما در رده سنی 13 تا 18 سال قرار دارند که در عنفوان ورود به دنیای کسب و کار هستند و معنای درآمد، کسب پول و داشتن شغل و کار را فهمیده‌اند و کم کم این موضوعات برایشان اهمیت پیدا می‌کند. هر یک از شرکت‌کنندگان با اندیشه‌ای به این مسابقه وارد می‌شوند و هدف ما هم از پخش این مسابقه، آشنا کردن نوجوانان با فضای کسب و کار است؛ اینکه نوجوانان متوجه شوند در فضایی غیر از فضای مدرک‌گرایی هم می‌توان کسب درآمد کرد و جایگاه اجتماعی را در آینده متصور شد. البته انتظار هم نداریم هر شرکت‌کننده‌ای بعد از حضور در این مسابقه، کسب و کاری را برای خودش به وجود بیاورد.
ملاک؛ داشتن روحیه جست‌وجوگرانه است
تهیه‌کننده برنامه «نقد سینما» ادامه داد: ملاک من برای ارزیابی سطح توانایی شرکت‌کنندگان این مسابقه داشتن روحیه جست‌وجوگرانه آن‌هاست و اینکه دنبال راه حل باشند. الزاما نمی‌توان از آن‌ها توقع پیدا کردن راه حل های مختلف را داشت، ولی همین‌که دنبال جواب بگردند، کنجکاو باشند و بخواهند راه‌های جدیدی را پیدا کنند اهمیت دارد. از این نظر نوجوانانی که تا کنون در این مسابقه شرکت کرده‌اند تحسین‌برانگیزند و احساس می‌کنم دوست دارند به راه‌ها و راهکارهای جدید فکر کنند.
وی درباره لزوم تهیه برنامه‌هایی با رویکرد کارآفرینی ابراز داشت: این واژه‌ها در دنیای ذهنی نوجوانانِ امروز نقش برجسته‌ای دارند، چون امروزه با برنامه‌های مختلف در دنیای مجازی سر و کار دارند و می‌دانند به وجود آمدن بسیاری از برنامه‌ها، نرم‌افزارها و شبکه‌های ارتباطی که استفاده می‌کنند نتیجه همراه شدن چند نفرِ به ظاهر معمولی است که فکر‌های خوبی داشته‌اند. فقط کافی است که این انگیزه برای خودشان هم به وجود بیاید که به این مسیر فکر کنند. به نظر من نوجوانان امروز به خاطر تجربه زیستی‌شان کاملا ظرفیت حضور در این فضا را دارند.
بچاری با اشاره به بازخورد مخاطبان توضیح داد: استقبالی که شده به نظرم به دلیل تنوع در شرکت‌کنندگان است که از سراسر کشور در این مسابقه حضور دارند. در این مسابقه از دورافتاده‌ترین نقاط کشور تا شهرهای بزرگ متقاضیِ شرکت در مسابقه داریم و این به نظرم می‌تواند مبنایی بر قابل‌قبول بودن برنامه باشد.
دغدغه آشنا کردن نوجوانان با مفاهیم کسب و کار
کاوه امیری جاوید، دیگر تهیه‌کننده این مسابقه نیز از جمله کسانی است که دغدغه مهارت‌آموزی نوجوانان را دارد. او در این باره توضیح داد: سال‌ها در حوزه برنامه‌سازی، طراحی و تولید مستند - مسابقه‌هایی با موضوع کارآفرینی و کسب وکارهای نوین فعال بوده‌ام، ولی همیشه یکی از دغدغه‌ها ما این بوده که چگونه می‌شود نوجوانان را با مباحث ذکر شده درگیر کرد. در زمانی که برنامه «نسیم دانش» را در جایگاه کارگردان تولید می‌کردم در نمایشگاه‌های مختلفی شرکت می‌کردم و می‌دیدم که بخش‌های عمده‌‌ای از این فعالیت‌ها مربوط به نوجوانان می‌شود . تا اینکه مسابقهای را در حوزه تولید دارو دیدم که در یک دانشگاه آمریکایی تولید شده بود و مثل بازی‌هایی چون منچ و مار و پله و ... بود. چندین سال روی آن کار کردیم که ببینیم می‌شود این طرح را به یک مسابقه تلویزیونی تبدیل کرد. عملا شدنی نبود، ولی جرقه‌ای در ذهن ما زد که یک بازی دیگر را تبدیل به یک مسابقه تلویزیونی کنیم. مسابقهای که در بطن خود تعاملی زنده داشت. پس از بررسی‌ها دیدیم که تولید برنامه به صورت مستند- مسابقه هم هزینه زیادی دارد و هم دربرگیرندگی چندانی ممکن است نداشته باشد. به همین دلیل مسابقه تلفنی را به دلیل تعامل زیاد با مخاطبان انتخاب کردیم.
این فعال حوزه رسانه با بیان اینکه در ادامه از دوستانی از دانش‌آموختگان دانشگاه‌های شریف، مراکز رشد دانشگاه تهران و امیرکبیر دعوت به همکاری کردیم؛ اظهار داشت: پیش از این فعالیت‌های آن‌ها را در حوزه رسانه در نمایشگاه‌های مختلف دیده بودیم و بنابراین اتاق فکر را تشکیل دادیم. فکر اولیه هم به این صورت بود که یک دانش‌آموز متوجه شود وقتی می‌خواهد کاری را راه بیندازد چه مسیری را باید طی کند. در همان ابتدا به کتاب‌های پژوهشی با عنوان گام‌های کارآفرینی رسیدیم، از جمله «چگونه استارت‌آپ خودمان را بسازیم» و ... این آموخته‌ها را در کنار تجربیات خودمان و تجربیات دوستان اتاق فکر قرار دادیم.
کارگردان «نسیم دانش» افزود: از میان همه این کتاب‌ها که پژوهش‌های زیادی پشت آن بود، 30 گام را برای کارآفرینی و راهاندازی کسب وکارهای نوپا استخراج و شروع به تبدیل آن به یک بازی کردیم؛ بازی‌ای که هم هیجان، شکست و پیروزی داشته باشد و هم مسیر آموزشی را بتواند در ذهن مخاطب نوجوان ایجاد کند.
وی با اشاره به اینکه حدود هفت ماه طول کشید تا ما به نمونه اولیه برسیم، گفت: بارها گام‌های انتخابی را عوض کردیم وتوانستیم در نهایت به برنامه‌ای که اکنون روی آنتن است برسیم والبته تمام گام‌هایی که در این مسابقه دیده شده مشابهاتی دارد و ما هر چند وقت یک بار ممکن است آن‌ها را تغییر دهیم تا مخاطبمان را بیش‌تر درگیر مسابقه کنیم.
بازخورد درخور توجه مخاطبان «کار و پله»
امیری جاوید درباره استقبال مخاطبان گفت: با اینکه مسابقه، هفته‌ای دو روز اجرا می‌شود و از سوی دیگر کم‌تر از 10 قسمت برنامه را روی آنتن برده‌ایم، هفته‌ای نزدیک به 4000 پیامک به دست ما می‌رسد. او ادامه داد: خیز برنامه هم در ابتدا قرار بود روزانه باشد، ولی به هر روی هفته‌ای دو روز پخش داریم که اگر میانگینی از این میزان پیامک گرفته شود و به صورت روزانه هم بتوانیم برنامه داشته باشیم عدد منطقی تری خواهیم داشت. برای دو روز در هفته و هر بار نیم ساعت، این میزان دیده شدن فراتر از انتظار است. جالب است که هدف ما نوجوان‌ها بوده‌اند، ولی دانشگاهیان وسایر افراد خانواده هم تقاضای حضور در مسابقه را دارند.
کارآفرینی و حل مسئله دو کلیدواژه اصلی «کار و پله»
امیری با تاکید بر این نکته که هر چقدر هم بخواهیم به موضوع کارآفرینی و کسب و کارهای نوپا بپردازیم کم است و این موضوع جای پرداخت دارد، اظهار داشت: چون آینده نسل جوان به همین مسئله بستگی دارد. آموزش و پرورش باید بخشی از کار را انجام دهد، ولی با توجه به اینکه در دنیای آموزشی امروز طرح کاد نداریم باید دانش‌آموز را با روش حل مسئله آشنا کنیم.
وی افزود: اینکه یک نوجوان بتواند چکی را نقد کند یا برود مغازه و یک خرید همه‌جانبه واقتصادی را تجربه کند، به نوعی حل مسئله محسوب می‌شود. شرکت‌کنندگان در «کار و پله» باید یک شغل را هدف قرار دهند و این امر نقطه اولیه شروع یک کسب و کار است.
این تهیه‌کننده درباره روند مسابقه نیز توضیح داد: وقتی شرکت‌کننده نوجوان ما وارد مسابقه می‌شود همه بازی‌ها منطبق با هدفی طراحی می‌شوند که شرکت‌کننده انتخاب کرده‌است. همیشه با مجری که صحبت می‌کردم، آقای کرمی می‌گفت که نوجوان چه کاری می‌تواند انجام دهد،می‌گفتم خرید کردن برای یک خانه هم می‌تواند یک هدف باشد. اینکه برای این خرید برنامه‌ریزی شود، هدف‌های مشخصی طراحی شده و اینکه از کجا، در چه زمانی، با چه کیفیتی و چگونه خرید کنیم همه صورت کوچکی از حل یک مسئله است که این مسئله در آینده می‌تواند راهاندازی یک کارخانه یا نوشتن یک پایان‌نامه و حتی به مقصد رساندن یک مسافر باشد.
نوآفرین‌ها نیاز دنیای امروزند
امیری درباره نقش نوآفرین‌ها(استارت‌آپ‌ها) در زندگی امروز گفت: در دوران راهاندازی نوآفرین‌ها اولین فکر،ایجاد برنامه کاربردی یا تبدیل یک برنامه کاربردی خارجی به شکل ایرانی آن بود، ولی به مرور زمان مخصوصا در حوزه دانشگاهی، نوآفرین‌ها به سمت کاربردی‌تر شدن پیش رفتند. مثلا مراکزی راه افتاده به نام مراکزحل مسئله به این صورت که نیازهای سازمان‌‌ها، نهادها و ... را پیدا و آن‌ها را تبدیل به یک مسئله می‌کنند و سپس یک نوآفرین سر برمی‌آورد که نیاز آن سازمان را مرتفع و مسئله مورد نظر را حل می‌کند.
این تهیه‌کننده در پایان توضیح داد: مجری این برنامه نیز سال‌های سال است که در همین حوزه علم و فناوری فعالیت می‌کند و حتی دربرنامه نسیم دانش هم اجرا و در مواقعی کارگردانی کار را برعهده داشته‌است. نیاز داشتیم کسی جلو دوربین قرار بگیرد که اصطلاحات را بداند و با این حوزه آشنا باشد. چون مقدار زیادی از سردبیری، ابتدای هر برنامه شکل می‌گیرد باید این حضور ذهن برای مجری وجود داشته باشد.
کار و پله نتیجه سال‌ها فعالیتم در حوزه علم و فناوری است
و اما اجرای این مسابقه با توجه به تخصصی بودن موضوع آن و همچنین ارتباطی که در حوزه اجرا باید با قشر مخاطب برنامه یعنی نوجوان برقرار شود، نیاز به تمهیدات ویژهای داشت. سعید کرمی‌که اجرای «کار و پله» را برعهده دارد؛ در این باره اظهار داشت: اجرای مسابقه کار و پله با توجه به موضوع خاص آن که در حوزه علم و فناوری قرار می‌گیرد علاوه بر داشتن شاخصه‌های معمول مجری‌گری به تخصص و دانش لازم در این حوزه نیز نیاز دارد.
کرمی‌که تجربه اجرا در برنامه نسیم دانش را نیز در کارنامه خود دارد به تجربه مطبوعاتی و خبری خود در حوزه علم و فناوری اشاره کرد و گفت: مجری اگر تخصص لازم را در حوزه موضوعی برنامه داشته باشد از این منظر برای ارتباط برقرار کردن با نوجوان مسیر دشواری را پیش رو ندارد، ولی اجرا در حوزه نوجوان ظرایفی دارد که باید از آن‌ها آگاهی داشت.
وی درباره تجربه اجرایش در این مسابقه توضیح داد: اصولا حوزه علم و فناوری حیطه ویژهای است و وقتی بخواهید سخت‌خبر را قابل فهم کنید کار راحتی نیست. چون واژه‌ها و مفاهیم طوری نیستند که بشود با آن‌ها ساده‌انگارانه برخورد کرد. در اینجا نقش مجری می‌تواند متمایز باشد؛ البته به نوعی هم تهدید محسوب می‌شود هم فرصت.
وی افزود: این طور که از نظرات دیگران برمی‌آید لطف خدا شامل حالم بوده و اجرا در این حوزه برای من فرصت بوده، زیرا تا جایی که توانسته‌ام از سابقه روزنامه‌نگاری خود استفاده کرده و کوشیده‌ام این مفاهیم را به صورت عامه‌فهم‌تری منتقل کنم. اما دقیقا به خاطر نقش پررنگ مجری در این برنامه‌ها، درصورت خطا ممکن است باعث شود که برنامه دیده نشود. اگر نتوانید این مرز باریک را به خوبی ترسیم کنید عملا مخاطب خود را که کودکان و نوجوانان هستند از دست خواهید داد.
تلاش من انتقال صحیح مفاهیم حوزه علم و فناوری است
مجری مسابقه «کار و پله» ادامه داد: همه تلاش خود را می‌کنم که مفاهیم حوزه علم و فناوری را طوری عرضه کنم که کودکان و نوجوان بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند. حتی اگر مخاطب اصلی ما بزرگسالان بودند (هرچند هم اکنون هم بخش زیادی از مخاطبان مسابقه کار و پله خانواده‌ها هستند) باز هم کار ما دشوار بود، چون اصولا این حوزه از آن میدان‌هایی نیست که خیلی بشود در آن برنامه عامه‌پسند ساخت، مگر اینکه از برخی فنون وشگردها بهره برد که استفاده از آن‌ها با توجه به برخی محدودیت‌ها فعلا امکان‌پذیر نیست.
وی درباره استفاده از زبان کودکان در اجرای این مسابقه توضیح داد: پس از مشورت با تهیه‌کننده تصمیم گرفتیم در ارتباط با کودکانی که به نوعی می‌توان آن‌ها را نخبه نامید خیلی از زبان کودکان استفاده نکنیم. به هر حال وقتی کسی در سنین پایین به حوزه کسب و کارهای نوین علاقه‌مند می‌شود نگاه متفاوتی دارد و مطالعاتش هم گسترده‌تر از همسالانی است که هنوز این مسائل برایشان دغدغه نشده‌است.
کودکانی بزرگ‌اندیش؛ مخاطبان اصلی «کار و پله»
کرمی توضیح داد: معمولا این قشر از کودکان و نوجوانان مطالعات وسیعی دارند و خیلی نمی‌شود مثل سایر برنامه‌های کودک با لحنی ساده با آن‌ها صحبت کرد، زیرا تجربه نشان داده که اتفاقا این دسته از بچه‌ها تمایل دارند با آن‌ها جدی‌تر صحبت شود. تجربه من در المپیاد علمی‌کشور که معمولا مجری آن بودم نیز این است که حتی 9و 10 ساله‌های این حوزه هم کودکانی بزرگ‌اندیش هستند. کافی است در گفت‌وگو با آن‌ها به لحن محاوره نزدیک شد تا کودک و نوجوان راحت‌تر ارتباط بگیرد یا از مابا‌زاها یا مثال‌هایی استفاده کرد که قابل فهم تر هستند.
دختران پیشرو تر از پسران در حوزه کارآفرینی
کرمی‌با اشاره به شرکت‌کنندگان این مسابقه گفت: در این مسابقه شرکت‌کنندگان هم دختر هستند و هم پسر. وقتی به کسب و کارهای نوپای موفق ایرانی نگاه می‌کنیم می‌بینیم که هیئت مدیره و بنیانگذاران آن‌ها اکثرا از بانوان هستند و تجربه من در این چند سال فعالیتم در این حوزه نشان داده هر چند آقایان نمایان‌ترند، بانوان خطر‌پذیرترند و برنامه‌ریزی، پشتکار و دقت بیش‌تری دارند که همه این‌ها از ویژگی‌هایی است که در کسب و کارهای نوپا تمایز ایجاد می‌کنند.
مجری «نسیم دانش» ادامه داد: در برنامه‌های تخصصی یک مجریِ صرف بودن کارساز نیست و یک متخصص بدون وارد بودن به فن اجرا هم موفقیتی به دست نخواهد آورد. تسلط بر اجرا و داشتن دانش و تخصص هر دو برای چنین برنامه‌های لازم و ملزوم یکدیگرند.
وی از مورد خاص یک کودک شش ساله که در حوزه روباتیک فعالیت می‌کرد، نام برد و گفت: این مورد خاص در ذهنم ماند. کسی که توانسته بود اندیشه خود را عملی کند. من به عنوان مجری حداقل پنج دقیقه ایستادم تا این کودک فکر و طرحش را توضیح دهد.
وی در پایان افزود: همان‌طور که بعضی خانواده‌ها تصمیم می‌گیرند فرزندشان را در کلاس فوتبال ثبت‌نام کنند خانواده‌ای که فرزندش را در این حوزه حمایت می‌کند قطعا علاقه‌مند به این حوزه است. چون بدون تعارف کودک در سنین پایین مواجهه‌ای با این حوزه ندارد و این علاقه‌مندی از هدایت و حمایت خانواده به دست می‌آید. گرچه والدین باید بسیار تیزهوش هم باشند، زیرا اگر حوزه علاقه‌مندی فرزندشان را به خوبی نشناسند در سنین بالاتر فرزندشان با سرخوردگی مواجه خواهد شد.
http://www.pririb.ir/portal/NewsView/46124